Ki kati!

Ik kan al een klein beetje Luganda! Ik dacht eerst dat de mensen Swahili zouden spreken in Oeganda. Maar ze spreken heel veel verschillende lokale talen. De aunties bij Nafasi vinden het in ieder geval heel leuk om je woordjes te leren in Luganda. Over het algemeen spreken de mensen ook goed Engels.

Ja ja, mijn laatste weekje in nu toch echt aangebroken.. Maandag ochtend zijn we gaan werken bij Nafasi. Het leek een normale dag te zijn, tot dat we bij Jackie op het kantoortje geroepen werden. Vorige week hadden we te horen gekregen dat er een kindje, het oudste meisje van Nafasi, binnenkort terug geplaatst zou worden naar haar familie. Haar familie woont in Tororo, wat aan de grens van Kenia ligt en ongeveer 6 uur rijden is. Juliet en ik hadden gezegd graag mee te willen. Vandaag, had Jackie dit besproken met Florence (één van de aunties die zelf oorspronkelijk uit Tororo komt). Florence was pas geleden op bezoek geweest bij haar familie in Tororo omdat haar oma overleden was. Zij had tijdens de begrafenis te horen gekregen dat er een baby was van nu inmiddels 3 weken oud. De moeder van de baby was zwanger van een tweeling, maar het dokters wisten dit niet. Toen zij bevallen was van de baby, bleef zij buikpijn houden. De dokters waren naar hun idee klaar met de moeder, dus lieten haar. Een paar uur later werd dus het tweede kindje geboren, maar was al overleden. De moeder is naar huis gegaan om haar kindje te begraven en is dezelfde nacht ook overleden. De familie van de baby konden geen fles voeding betalen, dus het baby'tje heeft 3 weken op water en suiker geleefd. Jackie vertelde ons het verhaal in grove lijnen en of wij graag mee wilden. Natuurlijk! 'Wanneer gaan we?' Was de volgende vraag van ons. 'Morgen ochtend', zei Jackie. Dat was al snel! Er moest nog veel geregeld worden. Het oudste meisje zou mee gaan, en we zouden dinsdag ochtend 06:30 moeten vertrekken. Juliet en ik zijn direct spulletjes in gaan pakken voor de grote meid en de baby. Een paar setjes kleding om mee te geven, 2 paar schoentjes en wat luiers. Voor de baby een mooi pakje in de kleinste maat, een doek om haar in te wikkelen, billendoekjes, een fles en de voeding. Wij vroegen of we haar de volgende dag op konden komen halen, waarop Jackie antwoordde dat we haar wel mee mochten nemen. Ze zou een nachtje bij ons slapen, dus we lieten onze strijkijzers achter en keken hoe de aunties afscheid namen van het meisje. Sommigen kwamen niet kijken, sommigen fluisterden wat in het Lugandees tegen haar. Het oudste jongetje van Nafasi gaf haar nog een dikke knuffel. Beide niet wetende dat dat waarschijnlijk de laatste keer was. We liepen met de 3 jarige de poort uit en volgens mij snapte ze er niet veel van. Normaal kreeg ze alleen haar schoenen aan als we een rondje over het project gingen lopen. Maar nu mocht ze alleen mee, ik weet niet of ze het in de gaten had.. We besloten naar de super markt te gaan om wat boodschappen te halen voor de lange reis van morgen. Ik ging op de boda zitten met de kleine meid tussen de boda chauffeur en mij in. Ik zei dat we naar de Quality supermarkt moesten en Juliet volgde ons. Eenmaal aangekomen op een kruispunt ging de chauffeur rechtdoor in plaats van links af. Ik dacht, misschien een sluiproute, die hebben ze wel vaker. Totdat hij ineens stopte langs de kant van de weg en vertelde dat hij de Quality niet wist te vinden. Grrrr, komt hij nu mee. Ik kwam er achter dat Juliet mijn portomonnee en telefoon had. Dus ik zei, rijd maar terug naar het kruispunt en ga daar maar naar links. Wij rijden en rijden, de kleine keek haar ogen uit onderweg. De chauffeur stopte na 10 minuten weer, nu bij een tankstation. Ik dacht, hij moet tanken, dat doen ze namelijk ook wel vaker onderweg. Ik heb benzine nodig, zei hij. Ik zei, ja prima, ga je gang. Waarna hij me vriendelijk vertelde dat hij niet meer verder ging. De afstand was te ver. Ik kon zijn benzine + de afgelopen rit dus niet betalen én Juliet niet bellen. Daar sta je dan, met een kind bij een tankstation zonder geld en zonder telefoon. Na het één en ander niet zo aardigs geroepen te hebben naar de chauffeur kwam er (Thank god) een andere boda aan, die ik het verhaal in paniek heb uitgelegd. Hij wist de Quality te vinden zei hij, dus schoot het ritje even voor mij voor en betaalde de andere chauffeur. Eenmaal aangekomen bij de Quality was het duimen dat ik Juliet zag staan. Bij de ingang, geen Juliet. Bij de andere ingang, geen Juliet. Ik instrueerde de chauffeur rondjes rondom de Quality te blijven rijden en na 5 min zweten zag ik een Muzungu lopen. 'Is that your friend'? 'YES! That is my friend'. Juuuuulieeeeet! Gelukkig. Ik kon de chauffeur betalen, inclusief een fooitje natuurlijk en stapte af. De kleine, Juliet en ik deden boodschappen en gingen daarna zonder problemen terug naar huis. Thuis maakten Juliet en ik pasta met tonijn voor onszelf en gaven de kleine een geroosterde boterham met boter en jam en een glas melk uit met een rietje. Ik heb een kind geloof ik nog nooit zo zien genieten! De aunties hadden gezegd dat we ze niet mochten overvoeden, omdat ze anders Diaree zou krijgen. We deden haar onder de douche, en hebben haar kroeshaartjes met shampoo gewassen.?(bij Nafasi worden ze alleen met een blokje zeep gewassen) Daarna hebben we haar bedje opgemaakt en ging ze, na 2 minuten gehuild te hebben, gelijk slapen. De volgende morgen was het heel vroeg. We gingen op de boda richting old taxi park. Florence zou daar op ons wachten. Ga maar zoeken naar een dokere vrouw bij old taxi park, succes gegarandeerd????. Ik besloot maar even 'airtime' te kopen, dit is het beltegoed in Oeganda. Het is denk ik, na enige uitleg waar we stonden, makkelijker voor Florence om naar 2 muzungu's met een donker kindje te zoeken. Bij old taxi park werden we veel aangesproken. 'Where are you going with the black kid?' Ze vonden het allemaal maar vreemd. Florence kwam enthousiast aangewandeld en liepen met zijn vieren richting de Matatu waar 'Tororo' op stond. We zaten op de achterbank met zijn vieren, die bestond uit 3 zitjes naast elkaar. Voor ons zaten nog 10 andere mensen. De kleine zat om de beurt bij één van ons op schoot en dat wisselde af met tassen en rugzakken. Wat een lange reis was dat zeg. We kwamen uiteindelijk om 13:00 aan in Tororo, en mijn blaas klapte nog nét niet. Er is gewoon simpelweg geen mogelijkheid om onderweg een plas-stop te maken. Ik kon gelukkig gelijk aan de overkant van de straat bij een openbaar toilet gebouw. En ja, dan tref je een gat in de grond aan.. We liepen daarna een stukje door Tororo heen achter Florence aan. Zij wist natuurlijk precies de weg, en kende de nodige mensen daar. We kwamen aan bij een taxi plaats en omdat Florence daar geboren en opgegroeid is kende ze mensen en hadden we ook zo een taxi chauffeur geregeld. Eerst reden we naar een soort gemeentehuis waar we handtekeningen moesten halen en waar er officieel toestemming werd gegeven om de kleine te resettelen. Juliet en ik mochten niet mee naar binnen want blijkbaar als ze blanke zagen werden de prijzen onbetaalbaar en willen ze alleen maar geld. Wij zouden dus wachten in de auto... Ondertussen heeft onze driver ons nog even meegenomen om zijn dochtertje op school op te halen en op de boda boda naar huis te zetten. Ongeveer 2,5 uur later kwamen Florence en de kleine aanlopen. En we hadden akkoord!! Inmiddels was het al half 5, dus over 2,5 uur al weer donker. Na weer een uur rijden, steeds verder de rimboe in, kwamen we aan bij allemaal banda's (hutjes van klei met een rieten dak.) Een beetje 'groeten uit de rimboe' idee. Precies zoals het een paar jaar geleden op televisie was. Er rennen vooral veel kinderen rond want echt kennis van voorbehoedsmiddelen is hier niet. Kinderen dragen baby's op de rug en ik denk dat het gemiddelde aantal kinderen per vrouw hier ongeveer op 7/8 zit. We hebben veel gesprekken gehad en met verschillende mensen gediscussieerd over eventuele terugplaatsing van de kleine meid. Het werd al donker en ik zag het somber in. Het is niet leuk om zo'n meisje daar achter te laten, maar bij Nafasi blijven is ook geen optie. Het is namelijk echt een crisisoovang. Na een lange tijd kwamen de woorden "grandmother has accepted the child" uit de mond van Florence. Een kippenvel momentje voor Juliet en mij na een lange, vermoeiende dag vol gemengde gevoelens. Tijd om afscheid te nemen van dit lieve meisje. Hopen dat het deze keer goed gaat en dat ze haar plekje vindt. Na het afscheid en haar nog een kusje gegeven te hebben zijn we weg gereden, ik heb toch wel een klein traantje gelaten. Florence gaf in de auto terug aan geen geld te hebben voor een hotel, dus kregen wij de keus om bij haar moeder thuis te slapen of in een hotel. Omdat we dit toch ook wel leuk vonden hebben we maar voor het tweede gekozen. We kwamen aan bij een huisje midden op een veld waarna de moeder gillend naar buiten kwam; "aaiaiaiaiaiaiaiiai" echt op z'n Afrikaans komt de vrouw naar buiten gegild en geeft ons wel 5x een knuffel. We stonden er helemaal verrast bij dat ze het zo leuk vond dat wij bleven slapen. We liepen naar binnen en ze legde meteen een rieten mat op de grond. 'Feel like home' zei ze. We wisten niet goed wat we moesten doen of konden verwachten dus lieten we het maar gewoon op ons afkomen. Opeens kwamen 3 andere familie leden de kamer binnen met een volle schaal rijst, bakjes met kip, vlees en tomaten en verschillende sausjes. Ze vertelde ons dat ze dit speciaal voor esmee en mij hadden klaargemaakt. Daar zaten we dan... met z'n 2e, midden in een oerwoud, in een Afrikaans huis, op de grond met onze handen te eten. De televiesie ging na enige installatie van haar jongere broertje aan en wie zagen we op tv? Bebe cool! De bekende artiest van Oeganda waar wij mee op de foto zijn gegaan tijdens Diplo! Daarna konden we nog buiten naar de "wc" (gat in de grond) en mochten we een Afrikaanse douche nemen. We liepen naar de garage waar de "douche" zou zijn en daar stond dan een teiltje en een jerrycan. De jerrycan werd half gevuld met koud water en half met kokend water zodat het warm genoeg zou zijn om je mee te wassen. Lekker primitief. Daarna werden we meegenomen naar onze slaapkamer. Het was een kamertje van ongeveer 3 bij 3 waar 2 matrassen in lagen op de grond. De muren waren kaal en er was 1 stopcontact. Al met al hadden we er lekker op geslapen. Zelfs met een spin (!!!) boven m'n hoofd.?

De volgende ochtend werden we wakker gemaakt door Florence die gillend de kamer op kwam gerend. 'Look at that sunset!' We hadden onze wekker niet meer nodig en besloot m'n ogen maar gewoon open te doen en uit het raam te kijken. Het was een prachtige zonsopkomst! We stonden dus maar op. Zoals de avond ervoor had de familie voor ons ontbijt gezorgd. 'African breakfast' zeiden ze steeds. Het was brood met boter, thee met suiker en melk vers van de koe in de tuin. (Oke die melk smaakt wel heel apart), ook hadden we gekookte eitjes gekregen waarvan het eigeel écht kanariegeel zag. Voor het eten wilde Florence de lokale school en kerk laten zien. De school was eigenlijk de kerk als deze niet gebruikt werd. Het was een lege ruimte met hier en daar wat krijtborden. Geen stoelen, geen tafels, geen schoolboeken of materialen. Er zaten een paar kindjes op de grond die ons aankeken alsof ze water zagen branden. Of gewoon voor het eerst een blank persoon in hun leven zagen. Tijdens het eten op de veranda van het huisje hoorden we steeds "mzungu, mzungu!" Toen we opzij keken stonden er zeker 20 kinderen naar ons te zwaaien die speciaal voor ons de les mochten missen en naar ons mochten gaan kijken. Ze gingen dansen en zingen en wij maakten wat foto's en deden gezellig mee. Na het ontbijt namen we afscheid van dit mooie Afrikaanse gezin en kregen we een hele hoop zegeningen. We liepen richting de oma van de baby die we op gingen halen. Onderweg én op die plek ging iedereen op de knieën voor ons. Iedereen bedankte ons voor het bestaan en waren zo blij dat wij kwamen helpen. We kwamen aan bij opa en oma na ongeveer 10 min lopen. Zij vertelde ons het hele verhaal. De moeder van het baby'tje wat we op zouden halen was zwanger van een tweeling. Het dichtstbijzijnde ziekenhuis deden geen echo's, en hadden ook geen andere materialen om te zien dat ze zwanger was van een tweeling. Na 9 maanden is ze bevallen. Na het bevallen van het eerste kindje is de dokter gegaan omdat ze naar zijn idee 'klaar was'. Na meerdere malen aangegeven buikpijn te hebben is het 2e kindje is overleden in de buik en de moeder is een dag na de bevalling overleden. Het baby'tje wat we gingen ophalen had dus geen moeder en zusje meer. De vader was erg slecht voor de familie en heeft tijdens de zwangerschap ook verschrikkelijke dingen gedaan. Deze was dus ook niet meer in beeld. De opa en oma hadden geen geld voor fles voeding, omdat zij voor zich zelf nog niet eens eten konden betalen. Ze brachten ons naar een andere plek waar de baby was. Het enige wat we zagen was alleen maar oerwoud met af en toe een hutje. Sommige families hebben een koe, sommigen kippen en sommige wat groente op het land. We kwamen aan op een plek met wat hutjes en daar stond een vrouw met wat doeken in haar hand. Dat moest het baby'tje zijn. Ik had mezelf voorbereid op iets heftigs, maar het is niet in woorden te beschrijven hoe dat kindje er uit zag.. Zo slap, mager en zelfs het huidje liet al los. We liepen er naartoe en ik nam het kindje in mijn armen. Na wat praten met de familie, en de baby haar eerste voeding gegeven te hebben liepen we met de baby naar het graf van de moeder en het tweelingzusje. Deze worden gewoon bij de hutjes begraven. We namen de baby mee en begonnen aan onze terug reis. 7 uur in de matatu met de baby. Ook hebben Juliet en ik de reis naar Nafasi bekostigd voor de oma van het baby'tje. Zodat zij kon zien waar haar kleindochter terecht zou komen. Na een lange reis zijn we direct naar Nafasi gegaan om de andere aunties nog even te zien. Zij waren erg blij dat de missie was geslaagd. We hebben én de kleine meid geresetteld én een baby'tje opgehaald. Gelukkig dronk ze goed en heeft ze die nacht ook goed geslapen. Moe maar voldaan gingen wij samen richting huis. Wat een prachtig werk!?

Donderdag was het Koningsdag. Omdat er hier overdag niet veel te merken was daaraan zijn we dus gewoon naar Nafasi gegaan. We waren ook erg benieuwd hoe de baby en de oma de nacht hadden doorgebracht. Een van de baby's had een hup Holland hup shirt aan want de aunties wisten dat het deze dag Koningsdag was. We hadden het er namelijk al heel de week over omdat we een uitnodiging hadden gehad van de Nederlandse ambassade dat we naar de receptie mochten komen. Ik ben naar de Quality gegaan om taart en koekjes te halen, want vandaag was mijn laatste werkdag bij Nafasi. De aunties en kinderen vonden het heeeerlijk. Ook heb ik afscheid genomen van de aunties en kindjes. Je weet van te voren dat je op moet letten dat je je niet gaat hechten, en daar heb ik ook oprecht mijn best op gedaan. Maar toch, als het moment dan echt daar is en je weet dat je die lieve kindjes waarschijnlijk niet meer zal zien is het niet leuk. Afscheid nemen is nooit leuk. Maar, er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan. In de avond zijn we dus, in onze oranje/afrikaanse kleren, naar de Nederlandse ambassade gegaan. Zonder enige verwachtingen kwamen we daar aan. Wauw! Alles was versiert in rood, wit, blauw en oranje! Er waren wel 300 Nederlanders en iedereen ook zo met een eigen reden en verhaal. Er stond Nederlandse muziek aan en we hadden de vrijwilligers van het andere Doinggoood huis snel gevonden! Bavaria was sponsor, dus gratis bieeeer!! Na het Wilhelmus gezongen te hebben en de speech van de Ambassadeur zagen we bitterballen! We waren helemaal verrast. Daarna kwamen ze weer aangelopen. Haring, kaas en rookworst. We hebben erg gelachen, de polonaise gelopen en hebben een super leuke avond gehad! Ik zal dit keer de details besparen????

Vrijdag zijn we lekker naar een hotel gegaan en hebben daar heel de dag in de zon gelegen en gezwommen. In de avond zijn we naar de Italiaan geweest om lekker te eten en daarna naar Otters. Chill dagje dus! We hadden daar afgesproken met wat vrijwilligers want ze zouden een keer bij ons in huis slapen. Zij zitten met 10 vrijwilligers midden in Kampala in het andere huis. Ze wilden een keer zien dat wakker worden met aapjes normaal is en een keer genieten van de rust. We zijn daarna dus naar ons huis gegaan en zijn meteen gaan slapen.

De volgende ochtend, zaterdag ochtend, zouden we eigenlijk lekker buiten gaan ontbijten met de aapjes. Helaas dit keer alleen regen en geen apen. Maar net zo als apen niet van regen houden, houden Afrikanen dat ook niet. Dus er is bijna geen mogelijkheid om in de stad te komen als het regent. Het is van maart tot juni ongeveer regenseizoen dus af en toe kan het flink regenen. Ik kon het niet laten nog 1x naar Nafasi te gaan. Door de regen, nog voor de laatste keer over het blubberige modderpadje die je eigenlijk niet met schoenen aan kan bewandelen, kwamen we aan. Nog even spelen en kroelen. Het was mijn laatste dag dus we zijn uiteindelijk met zijn allen naar de stad gegaan en hebben we daar lekker koffie met gebak op. We zijn ook weer op tijd terug gegaan en Juliet en ik hebben nog even samen gegeten. Na even stoeien met mijn koffer was het tijd om afscheid te nemen van mijn 'sister'. Vaak vroegen de Oegandezen, 'Is that your sister?' Na een paar dikke knuffels aan Juliet gegeven te hebben was het nu mijn tijd om dit mooie avontuur af te sluiten en terug naar Nederland te gaan. Fufu was maar een half uur te laat, wat een applausje waard is! Onderweg naar het vliegveld was het nog heel even stressen, aangezien er weer vreselijk file stond. Eenmaal aangekomen op het vliegveld in Entebbe ging alles snel, ze waren namelijk al aan het boarden dus kon gelijk doorlopen. Ik had gemengde gevoelens toen het vliegtuig van de grond was. Aan de ene kant verdrietig om weg te gaan, en aan de andere kant weer fijn om iedereen thuis weer te kunnen zien. Verassing op Schiphol, daar stonden Jan Willem, Romy en mijn moeder. Wat een geweldige reis heb ik mogen maken. Dankbaar voor alles wat ik daar heb mee mogen maken en wat ik heb geleerd. Ik heb van iedere seconde genoten en heb zeker weten de tijd van mijn leven gehad!

We zijn aan het einde gekomen van mijn laatste blog. Iedereen bedankt voor het lezen en de lieve berichtjes, dat heeft mij goed gedaan!

Zoals een aantal mensen weten heb ik geld opgehaald om een donatie te kunnen schenken. Ik heb tijdens mijn verblijf in overleg gehad met de Nederlandse eigenaar van Nafasi, Jill en Anneke van Doingoood die de donaties coördineerd waar ik het opgehaalde geld het beste aan kon doneren. Binnenkort wordt er een schaduwhut gebouwd in de tuin van Nafasi, zodat de kinderen buiten in de schaduw kunnen spelen. De kinderen zitten nu vaak binnen i.v.m. het risico op een zonnesteek. Het geld wat ik heb opgehaald hiervoor is gestort op de juiste bankrekening en ik wordt hier over op de hoogte gehouden. Iedereen die wat heeft gedoneerd nogmaals hartelijk bedankt!

Liefs,

Esmee